Memoria lekuak

Memoria lekuak

1980ko hamarkadaren hasieran, Pierre Nora historialari frantziarrak proiektu bat hasi zuen beste lankide batzuekin, bere kasuan, Frantziako ondarearekin lotutako memoria lekuak zehazteko. Pierre Nora eta bere laguntzaileentzat memoria lekuak ez dira soilik espazio fisikoak, monumentu edo hondakin jakin batzuk; kolektibo edo komunitate baten oroimen ondarearen ikur immaterialak ere badira. Espainian ere baditugu gure memoria lekuak, bai espainiar nazioaren eraketarekin lotuak, maiatzaren 2a bezala; bai errepresio frankistarekin, Picassoren “Gernika” adibidez; baita terrorismoarekin lotuak ere. Azken kasu horretan honako hauek aipa ditzakegu: martxoaren 11, 2004ko Madrilgo atentatu jihadisten urteurrena; ekainaren 27a, 1960an Begoña Urroz hil zuteneko urteurrena, terrorismoaren biktima gisa aitortutako lehen neskatoa. Badira sinbolo batzuk, hala nola Francisco Tomas eta Valienteren ikasleek erabili zituztenak, ETAk hildakoak, zuriz tindatutako esku horiekin beren errugabetasuna erakusteko, odolez zikinduta zituztenen aurrean; edo, begizta urdina, ETAk bahitutako pertsonen askatasuna eskatzeko. Hilobiak ere badaude, eraildako pertsonen senideak edo lagunak biltzen dira inguruan. Atentatuak gertatu ziren lekuak adierazten dituzten plakak daude, edo Agustin Ibarrolak egindako eskulturak bezalako monumentuak, Andoaingo “Josebaren etxea” kasu, funtzio hori bera betetzen dutenak. Nolanahi ere, memoria leku bat bizirik dirauena da, berritzen dena. Monumentu bat memoria leku bat izan zitekeen iraganean, baina funtzio erritual kolektibo hori betetzen jarraitzen ez badu, memoria leku izateari utziko dio.