Terrorismo nazionalista erradikala
Gaizka Fernández Soldevilla
Terrorismoaren Biktimen Oroimenerako Zentro Fundazioako Artxibo, Ikerketa eta Dokumentazio arloko burua
Bideoaren transkripzioa
Terrorismo nazionalista erradikala
Espainian izaera nazionalista erradikala zuten hainbat banda terroristak jardun dute, hau da, lurralde baten sezesioa eskatzen zuten estatu-nazio berri, homogeneo eta elebakar bat osatzeko, eskuarki lurralde mugakideen anexioa ere eskatzen zuena.
Horietako talde garrantzitsuena ETA (Euskadi Ta Askatasuna) izan da, 1958 eta 1959 artean sortua, 1968an hiltzen hasi zena. Bere helburua Euskal Herria, Ipar Euskal Herria eta Nafarroa anexionatuko zituen Euskal Herri independente handi bat lortzea zen. Esan bezala, 1968an eragin zuen lehen hildakoa, Jose Antonio Pardines. Harrezkero, hiltzen jarraitu zuen. Francoren aurkako erakunde bat zela pentsatu bazen ere, Franco hil ondoren erailtzen jarraitu zuen. Are gehiago, 1977an, Gorteetan Amnistia Legea onartu zenean eta taldeko preso guztiek kartzelak utzi zituztenean, ETAk oraindik jende gehiago hil zuen. Helburua, indarkeriaren bidez, Gobernuari xantaia egitea zen, Gobernuak bere asmoei amore eman ziezaien. Azkenean, ez zuen lortu eta Zuzenbidezko Estatua gailendu zen, baina garesti ordaindu zuen. ETAren historiaren balantzea egiten badugu, 850 pertsona baino gehiago hiltzea lortu zuen, 86 pertsona bahitu, ia 2.600 zauritu eta min handia eta kalte publiko handiak eragin zituen.
ETA ez da bakarra izan Espainian. Muturreko izaera nazionalistadun beste talde terrorista batzuk ere izan dira; MPAIAC Kanarietan, hildako bat eragin zuen; Exército Guerrilleiro do Poblo Galego – Ceibe Galizian, bi hildako; EPOCA Katalunian, hiru hildako; eta Terra Lliure Katalunian, beste hildako bat.
Bibliografia osagarria
- FERNÁNDEZ, Gaizka. (2018): “Matar por la patria. Nacionalismo radical y violencia terrorista en España (1975-2016)”, en SEPÚLVEDA, I. (ed.): Nación y nacionalismos en la España de las autonomías, Madrid, BOE.
- FERNÁNDEZ, Gaizka y DOMÍNGUEZ, Florencio. (coords.) (2018): Pardines. Cuando ETA empezó a matar, Madrid, Tecnos.
- ELORZA, Antonio (ed.) (2000): La historia de ETA, Madrid, Temas de Hoy.
- DOMÍNGUEZ, Florencio. (2006): Dentro de ETA. La vida diaria de los terroristas, Madrid, Punto de Lectura.
- DOMÍNGUEZ, Florencio. (2017): “Las claves de la derrota de ETA”, Informe del Centro Memorial de las Víctimas del Terrorismo, nº 3.
