Memoria-politikak

Memoria-politikak

Memoria-politika prozedura politikoa da zeinaren bidez gertaera historiko jakin batzuk gogoratu edo baztertu egiten diren espazio publikotik. Politikak duen betebeharrari egiten dio erreferentzia terminoak, memoria kolektiboari buruzko kontakizuna sortzean.

Espainian, memoria-politika horiek bi legeren bidez zehaztu dira. Lehenik eta behin, Memoria Historikoaren Legea (2007), Gerra Zibilaren (1936-1939) eta Francoren diktaduraren (1939-1975) biktima guztien errekonozimendua jaso zuena. Hala ere, ez zuen egin hobi komunak aurkitu zituztenean, non alderdi frankistaren errepresaliatuak lurperatuta dauden. Horregatik, esparru pribatuko elkarte memorialista batzuk arduratu ziren lan hori egiteaz, askotan autonomia-erkidegoek lagunduta.

Geroago, Memoria Demokratikoaren Legeak (2022) –aurrekoa ordeztu eta osatzen zuena– zabaldu egin zuen esparru kronologikoa 1978ra arte, eta aipamen berezia egiten zion LGTBI kolektiboek jasandako errepresioari. Horrez gain, berariaz aitortu zuen “bizitza intelektual eta politikoan, balio demokratikoen eta oinarrizko eskubideen sustapenean, aurrerapenean eta defentsan” parte hartu zuten emakumeen memoria demokratikoa.

Baina memoria-politika publikoen aplikazioak autonomia-erkidegoei ere eragin die. Horrela, Euskadin, Memoria Historikoaren eta Demokratikoaren Legea 2023ko irailaren 28an onartu zen. Erkidego honek 2010etik “Memoriaren Eguna” ospatzen du azaroaren 10ean. Data hori aukeratzearen arrazoia da “ez dagoela estigmatizatuta, atentaturik egin ez den egun bakarra delako”.