Fanatismoa

Fanatismoa

Kasu honetan, esan nahi dudana ondo azaltzen duen aipu batekin hasiko naiz, honela dio: “Teologoek beren artean hitz egiten dute gai jainkotiarrei buruz gladiadoreen izpirituarekin eta karitatearen inguruko gorroto handiekin”. Aipua errepikatuko dut: “Teologoek beren artean hitz egiten dute gai jainkotiarrei buruz gladiadoreen izpirituarekin eta karitatearen inguruko gorroto handiekin”. Hitzak Luis Vives-enak dira, duela bost mendekoak, eta oso ondo adierazten dute zer den fanatismoa, zer den erlijio-jatorriko termino bat, baina gaur egun arrazoi ideologikoek gidatutako edozein jokabideri erreferentzia egiteko erabiltzen duguna. Fanatismoaren ezaugarria ez da edukia, ez da eskuinekoa edo ezkerrekoa izatea, erlijiosoa edo laikoa, negazionista klimatikoa edo ekologista izatea; sinesmenei eusteko modua da. Horregatik, sinesmen horien ezaugarriak hiru atal handitan bil daitezke: dogmatismoa, erradikalismoa eta indarkeriarako joera. Horietako bakoitza pixka bat azalduko dut.

Dogmatismoaren atalean honako elementu hauek sartuko lirateke: pentsaera itxia, sinesmen itsua, gogamenaren zurruntasuna, errealitatearekiko blindaje kognitiboa, intolerantzia, anbiguotasuna edo kontraste arrazionalarekiko axolagabetasuna.

Erradikalismoaren edo jarrera intrantsigente edo intolerantearen atalean, honako elementu hauek izango genituzke: autoritarismoa, puritanismoa, gizartearen eraginarekin bat datorren sentikortasuna, sektario grina, sektarismoa edo gorespena.

Azkenik, indarkeriaren aldeko joeran bi modu ditugu: terrorismoaren kasuan modu iragankorra (hiltzea), askotan terrorista fanatiko bat da, edo terrorista bera suizida bat izan daiteke, hau da, kausagatik hiltzea.

Voltaire izan zen gai honi buruz lehenengoz hitz egin zuenetako bat, fanatismoa gaixotasun sendaezina eta konbentzimendu arrazionalarekiko murriztezina dela zioena.